Tsjechië
Tsjechië kent wijnbouw sinds het begin van de 9e eeuw
Best verrassend eigenlijk, het gegeven dat de Tsjechische Republiek, bierland bij uitstek, bijna 20.000 hectare wijngaarden telt.
De alleroudste tradities gaan terug tot de Heilige Václav.
Over het algemeen worden er veel witte wijnsoorten geproduceerd.
De Tsjechische Republiek kent twee wijngebieden:
het Tsjechische (ofwel Boheemse) gebied en het
Moravische gebied.
De wijnbouw bereikte zijn grootste omvang tijdens het bewind van de wijnliefhebber keizer Rudolf II (rond 1600).
Van die twee is het eerste van anekdotisch belang.
Bohemen is de verzamelnaam voor geïsoleerd liggende wijngaardjes in de omgeving van Praag, o.a. langs de Elbe.
Aardig, maar wie Tsjechische wijn zegt, zegt in feite Moravië.
Het omvat 96% van het nationale wijngaardareaal. Moravië is onderverdeeld in vier subregio's.
Van west naar oost zijn dat Znojmo, Mikulov, Velké Pavlovice en Slovácko.
Ze liggen ten zuiden van de stad Brno (Brünn) en lopen naar het zuiden door tot aan de grenzen met Slowakije en Oostenrijk.
Ze sluiten zodoende aan op het Weinviertel en liggen dichter bij Wenen dan bij Praag. Voor het uiteenvallen van het Habsburgse Rijk vormden de gebieden één geheel.
In de warme en vruchtbare streek van Zuid-Moravië bevindt zich eigenlijk een hele serie wijngebieden.
De bekendste zijn Znojmo en Mikulov in de omgeving van Breclav en Bzenec en Strážnice in de omgeving van Hodonín.
Er wordt wel beweerd dat hier, in Moravië, de soldaten van de Romeinse keizer Marcus Aurelius zijn begonnen met de wijnbouw.
De beste resultaten in de Tsjechische wijnbouw worden in Zuid-Moravië bereikt.
Er zijn echter ook beroemde Boheemse wijngaarden.
De witte wijnen winnen regelmatig prijzen op internationale wedstrijden en hebben een goede naam vanwege de unieke smaak.
Er zijn ook goede rode wijnen, met een lange traditie en een uitstekende kwaliteit.
Het leven in Moravië staat volledig in het teken van druiven en wijn.
Overal waar je kijkt, zie je wijngaarden, pittoreske wijnkelders en wijnwinkels met een royaal aanbod van lokale wijnen.
En dat is niet voor niets: dankzij het ideale wijnklimaat staat Moravië garant voor optimaal gerijpte druiven en wijnen met rijk aanwezige aroma’s en een harmonieuze volle smaak.
Wie de Moravische kwaliteitswijnen eenmaal in het glas heeft gehad, begrijpt waarom ze zo ontzettend geliefd zijn.
* Elke wijngaard zijn eigen microklimaat
* Goede gronden
* Hete dagen, koele nachten
Wijnen worden gemaakt van lokale en internationale druivenrassen.
Voor de kwaliteitswijnen die Zdenka aanbiedt, zijn alleen de internationaal vermaarde druivenrassen en de beste inheemse druivensoorten goed genoeg.
Zorgvuldig geselecteerde producenten maken er bijzondere en excellente wijnen van.
Ware Moravische pareltjes zijn de wijnen van de Welschriesling, Sauvignon, Tramin (Gewurtztraminer) en Palava.
Witte wijn
Pinot Blanc (Rulandské bílé)
Pinot gris (Rulandské šedé)
Gewurztraminer (Tramín èervený)
Welschriesling (Ryzlink vlašský)
Riesling (Ryzlink rýnský)
Sauvignon Blanc
Sylvanske Zelene (Silvaner)
Grüner Veltliner (Veltlínské zelené)
Palava
Rode wijn
Saint Laurent (Svatovavøinecké)
Pinot Noir (Rulandské modré)
Zweigeltrebe
Witte druiven
Driekwart van de Tsjechische wijnen is wit.
De populaire witte druiven vind je ook in de nabij gelegen Oostenrijkse wijngaarden:
Ryzlink Vlasšký (Welschriesling), Ryzlink Rýnský (Rijn Riesling), Müller-thurgau, Veltlínské Zelené (Grüner Veltliner), Rulandské Bílé (Pinot Blanc) en Traminer.
De Tsjechen hebben in de tweede helft van de vorige eeuw driftig geëxperimenteerd met het kruisen aan allerlei druivenrassen.
De tegen ziektes resistente, opvallende Malveria is daar een resultaat van.
Rode druiven
De rode wijnen uit Tsjechië zijn meestal zacht en elegant.
Ook de rode Tsjechische wijn wordt gemaakt van druiven die we vooral uit Oostenrijk kennen:
Svatovavøinecké (St. Laurent), Zweigelt, Modrý Portugal (Portugieser), Frankovka Modra (Blaufränkisch) of Rulandské Modré (Pinot Noir).
Tsjecho-Slowaakse kruisingen
Het voormalige Tsjecho-Slowakije heeft een actief beleid gevoerd in het kruisen van druiven.
De inspanningen waren voornamelijk gericht op het kweken van tegen ziektes resistente druiven, die bestrijdingsmiddelen overbodig maakten.
Dat heeft enkele typisch Tsjechische druiven opgeleverd. De bekendste is de blauwe André, net als de Zweigelt een kruising tussen Blaufränkisch en St. Laurent.
Maar wat bij de Zweigelt de 'vader' is, is de 'moeder' van de André en vice versa.
Een relatief onbekende witte Tsjechische kruising is de Malverina. De Cabernet Moravia is de 'Tsjechische Cabernet', een kruising tussen Cabernet Franc en Zweigelt
Tsjechië is ondanks zijn verleden in feite een nog jong wijnland dat pas in de jaren negentig, nadat het van het juk van het socialisme verlost was, serieuze kwaliteitsambities begon te tonen.
Kwaliteit van levensmiddelen was in de naoorlogse arbeidersparadijzen van het Oostblok bepaald geen prioriteit geweest.
En dus was het bij de productie onverschilligheid troef. Het enige wat telde, waren hectoliters.
Evenals andere voormalige broederstaten als Hongarije en Slovenië had Tsjecho-Slowakije wel het voordeel dat ook in de decennia van het alles nivellerende reëel existerende socialisme beperkt particulier grondbezit was toegestaan, in principe een gunstig uitgangspunt voor de ontwikkeling.
Bij de splitsing van het land in 1993 kreeg Tsjechië ongeveer een derde van de wijngaarden binnen zijn grenzen.
Waar het sindsdien sukkelen geblazen was in Slowakije, heeft Tsjechië flink wat werk van zijn wijnbouw gemaakt.
Zo zeer zelfs dat het nu niet alleen een grotere aanplant heeft dan de buren, maar ook een opmerkelijke technische voorsprong.
In de aanloop naar het lidmaatschap van de Europese Unie nam de Tsjechische Republiek in 1995 een nieuwe wijnwet aan die gebaseerd was op de Duitse en die nadien enkele malen is aangepast.
In de jaren negentig is veel geïnvesteerd in aanplant en modernisering van productiefaciliteiten.
Via het nieuw in het leven geroepen Wijnfonds waren genereuze subsidies beschikbaar om nieuwe wijngaarden aan te leggen voorafgaand aan de toetreding tot de EU in mei 2004.
De totale aanplant was in dat jaar toegenomen tot ruim 18.000 hectare tegen 11.000 in 1998. Sindsdien weten de Tsjechische producenten zich echter ook geconfronteerd met de vrije Europese wijnmarkt. Lees: met serieuze concurrentie.
Ook vandaag de dag is er een voorspelbaar grote mate van overeenkomst.
Landschappelijk bijvoorbeeld. Veel wijngaarden liggen op zacht glooiende hellingen met op de top meestal bos, terwijl de rest zich bevindt op de golvende vlaktes die aflopen naar het nog vlakkere Donaubassin.
In de lager gelegen wijngaarden komen klei en zand in de bodem voor, maar de belangrijkste kwaliteitsfactoren zijn de betrekkelijk lage ligging ervan tussen 100 en 250 meter boven zeeniveau en het continentale klimaat. De hoeveelheid neerslag is hier met amper 500 millimeter vrij gering.
De meeste wijngaarden hebben een expositie tussen het zuidwesten en zuidoosten en worden goed beschut door hoger gelegen land meer naar het noorden.
Grensgeval
Toch is Moravië in klimatologisch opzicht een grensgeval, want voor het mooi iets te koel.
Het is misschien politiek incorrect om het hardop te zeggen, maar een structurele opwarming van het klimaat zou voor de Tsjechische wijnbouw allesbehalve ongunstig zijn.
Nu is het bereiken van voldoende rijpheid de achilleshiel. In de officiële documentatie van de nationale belangenorganisatie wordt zelfs openlijk toegegeven dat gemiddeld een op de vijf jaar ondermaats is.
Zoveel eerlijkheid kom je niet vaak tegen!
Naar zich laat raden is de productie in overgrote meerderheid wit, waarbij de aanplant vrij divers is.
Over allerhande obscure kruisingen hoeven we het niet te hebben wegens kwalitatief totaal oninteressant.
De nabijheid van Oostenrijk komt duidelijk naar voren bij druiven als veltlínské zelené (grüner veltliner) en ryzlink rýnsky (rheinriesling), de variëteiten van het Weinviertel.
Verder kom je ook Welschriesling, Gewürztraminer, Pinot blanc en Pinot ggris tegen, alsmede de 'internationale' Sauvignon Blanc en Chardonnay tegen.
Rood is van ondergeschikt belang, met als druiven o.a. Blaufränkisch, st. Laurent en Zweigeltrebe.
Aandachtspunten
Je kunt er niet omheen.
Wie anno 2010 Tsjechische wijnen proeft, zal ze altijd vergelijken met die uit Oostenrijk, en dan met name die uit het Weinviertel.
Hoewel hun progressie in technisch opzicht overduidelijk is en de in Den Haag geproefde wijnen zonder uitzondering zuiver bleken, blijft er voor de Moravische producenten nog het een en ander te doen wanneer ze succesvol willen concurreren met hun buren.
Zo zou het voor sommigen bijvoorbeeld geen kwaad kunnen om het eens wat rustiger aan te doen met het gebruik van gecultiveerde gisten.
Ook was er bij diverse wijnen sprake van een te nadrukkelijk proefbaar restzoet. De verleiding om met wat restzoet te werken is overigens wel begrijpelijk, gelet op de van nature forse zuurgraad van de wijnen.
Een hoeveelheid van 6 gr/l is heel normaal.
De Tsjechen hanteren in hun internationale communicatie hardnekkig Duitse termen als Kabinett, Spätlese en Auslese.
Dat is begrijpelijk omdat men de Duitse wijnwetgeving als vertrekpunt voor de Tsjechische genomen heeft, maar toch niet zo slim omdat ze potentiële consumenten makkelijk in verwarring brengen.
Het moet toch te denken geven dat heel wat Duitsers zelf liever vandaag dan morgen afscheid nemen van al die predikaten.
Bovendien zijn de Tsjechische (eigen)namen zijn al moeilijk genoeg.
We blijven de ontwikkelingen met belangstelling volgen, want met de ambities in Moravië zit het wel goed.
Bron: wineofczechrepublic - andere wijnen