Frankrijk
La Grande Nation
Het is een land met een werkelijk unieke veelzijdigheid en het land dat tal van referenties geleverd heeft.
Wijnen die als voorbeelden dien(d)en voor de rest van de wereld:
Bordeaux,
Bourgogne,
Champagne,
Sancerre,
Provence,
Rhône,
Jura,
Alsace enz.
Een typisch Frans gegeven is dat veel van die wijnen speciaal gemaakt werden en worden om te genieten in combinatie met verfijnd tafelen, met de nadruk op verfijnd!
Terroir
Dat gebeurde rond 600 voor Christus, in de omgeving van het huidige Marseille.
Geleidelijk aan zou de wijnstok zich over heel Gallië verspreiden, vrijwel altijd de loop van rivieren volgend.
Ze hebben daarvoor een mooie term bedacht: terroir.
Terroir omvat zowel bodem, klimaat als ligging.
Het zou het voornaamste kenmerk moeten zijn van traditionele Franse wijnen.
Vandaar dat vermelding van druivensoorten zo vaak achterwege blijft.
In geologisch opzicht is Frankrijk uitzonderlijk rijk bedeeld. Het kent alle denkbare soorten bodems en bodemsamenstellingen.
In klimatologisch opzicht staat een groot deel van het land onder invloed de Atlantische Oceaan.
Dat betekent een gematigd temperatuurverloop met de nodige neerslag.
Alleen langs de kust van de Middellandse Zee en in het Rhônedal is er sprake van een uitgesproken mediterraan klimaat.
In 1935 werd de wet op de appellations d'origine contrôlée (AOC) van kracht.
begrenzing van een herkomstgebied en de manier waarop de wijn gemaakt moet worden.
Daarvoor beroept men zich op tradities.
Het nadeel daarvan is dat er maar weinig ruimte is voor experimenten.
Frankrijk kent daarnaast nog een aantal andere herkomstbenamingen:
Vin de Table voor wijnen van uiterst eenvoudige kwaliteit.
De bekendste is de Vin de Pays d'Oc.
Vin Délimité de Qualité Supérieure (VDQS) is een sterk in belang afgenomen 'overgangsstatus' voor wijnen tussen Vin de Pays
en AOC.
De meeste kandidaten zijn inmiddels namelijk tot AOC gepromoveerd.
In de Bourgogne en in de Elzas slaat de benaming Grand Cru op wijngaarden met een (op papier) bijzonder kwaliteitspotentieel c.q. terroir.
Hun namen staan als zodanig op het etiket.
In Saint-Emilion, onderdeel van Bordeaux, slaat Grand Cru evenwel op een zo groot deel van de appellation, dat er maar weinig waarde aan te hechten valt.
Anders ligt dat dan weer met de classificatie Grand Cru Classé, die op de wijn van individuele bedrijven van toepassing is.
Crus Classés en classificaties van châteaux zijn in Bordeaux verder te vinden in
Pessac-Léognan (Graves),
Sauternes en niet te vergeten in de Médoc met z'n onderverdeling in vijf klassen.
'Onder' de crus classés van de Médoc komen de crus bourgeois.
Al zijn hun wijnen nog zo goed, of zelfs beter dan die van menige cru classé, op promotie hoeven ze niet te hopen.
Het systeem staat nu eenmaal geen wijzigingen en opname van nieuwe
bedrijven toe .
De enige uitzondering op deze regel in bijna anderhalve eeuw was de promotie van Mouton-Rothschild van 2e tot 1e cru classé.
op het niveau van een Grand Cru, anderen gedoemd tot eeuwige anonimiteit.
In de Champagne heeft men weer een andere interpretatie van de begrippen Grand en Premier Cru. Daar slaan ze op de kwaliteit van de druiven uit een bepaald dorp.
er tien Crus zonder verdere toevoeging.
Dat zijn appellations die op een bepaalde gemeente slaan.
Het is een schilderachtig, smal en lang gerekt gebied aan de voet van de Vogezen.
Van oorsprong Duits was het door de eeuwen heen een betwist grensgebied.
Ook nu, nu het onderdeel van Frankrijk is, onderscheidt het zich in menig opzicht van de andere Franse wijngebieden.
Neem bijvoorbeeld de aanplant van de wijngaard met o.a. Riesling en Gewürztraminer, en de manier waarop die druiven verwerkt en de wijnen geëtiketteerd worden.
De hele streek valt onder slechts een enkele appellation, maar anders dan elders in Frankrijk staan de namen van de druivensoorten in grote letters op het etiket. Net als in Duitsland.
Bovendien hebben heel wat Elzaswijnen een beetje restsuiker waardoor ze niet echt droog
meer smaken.
Een ander voordeel is het grote aantal uren zonneschijn. Daardoor rijpen de druiven in de regel goed, zij het laat.
Sylvaner,
Pinot Blanc,
Pinot Gris,
Muscat en
Pinot Noir aangeplant.
In zeer goede jaren gebruiken de Elzassers overrijpe, laat geplukte druiven voor het maken van rijke Vendanges Tardives.
Als de natuur nog meer meewerkt en er ook botrytis optreedt, dan kan dat zelfs leiden tot een superrijke Sélection de Grains Nobles.
Champagne
Met z'n koele klimaat en kalkrijke krijtbodem heeft het de ideale omstandigheden voor de productie van 's werelds beroemdste mousserende wijn, le Champagne.
Voor stille wijnen is het hier eigenlijk al te koud, al was de faam van de streek daar ooit juist wel op gebaseerd!
Champagnes paren een hoge zuurgraad aan aromatische verfijning en complexiteit.
Ze komen van drie druivensoorten:
Chardonnay,
Pinot Noir en
Pinot Meunier.
Meestal worden die gemengd, behalve in de Côte des Blancs.
In dat district gebruikt men alleen Chardonnay, voor wijnen van het type Blanc de Blancs.
In de Montagne de Reims is pinot juist weer sterk vertegenwoordigd die voor
een wat zwaardere stijl wijn zorgt.
De meeste Champagnes zijn assemblages van diverse stille basiswijnen van diverse jaargangen.
Hierdoor kan jaar in jaar uit een gelijkmatige kwaliteit geproduceerd worden.
Alleen van zeer goede oogstjaren produceert men Vintages of Millésimés .
De meeste wijnen zijn van het droge type Brut, d.w.z. met maximaal 15 gram restsuiker per liter.
Toevoeging van wat suiker in de dosage bij de botteling is nodig om de hoge zuurgraad wat af te ronde.
Ze zijn een bezienswaardigheid van de eerste orde.
Men kon ze vrij gemakkelijk uithouwen in dezelfde krijtbodem die zo'n goede ondergrond aan de wijngaarden biedt.
Een eerste aanzet daartoe kwam al van de Romeinen, die het gesteente als bouwmateriaal gebruikten.
Het heeft als toepasselijke bijnaam 'Jardin de la France', Tuin van Frankrijk.
Behalve om z'n kastelen is de Loire ook bekend om z'n wijnen.
Die zijn in hoofdzaak wit en komen uit vier afzonderlijke gebieden.
Van west naar oost zijn dat:
Muscadet,
Anjou-Saumur,
Touraine en
Centre.
In de Muscadet draait alles rond de melon de Bourgogne .
Men laat de strakke droge wijn daarvan vaak na gisting op z'n gistbezinksel (sur lie) in de tank liggen tot aan de botteling. De lagering sur lie laat hem lichtjes parelen.
Het aardige is dat hij zowel beendroge als rijke zoete wijn kan produceren.
Zie bijvoorbeeld Coteaux du Layon. Anjou is ook een gebied voor rood, eerst en vooral van
Cabernet Franc.
Het soort rood dat je gekoeld bij vis kunt drinken.
Saumur is echter vooral bekend als stad waar veel mousserende wijn vandaan komt,
Saumur Brut of Crémant de Loire.
Rode in Bourgueil en Chinon, droge witte van Sauvignon Blanc en lang rijpende (half)zoete cheninwijnen in Vouvray en Montlouis. Wat ze llemaal delen is hun frisse, levendige karakter.
Verder het binnenland in is het vooral Sauvignon Blanc wat de klok slaat.
Sauvignon met een uitgesproken mineralig accent, wel te verstaan.
Deze wijnen komen uit appellations als Sancerre, Pouilly-Fumé en Menetou-Salon.
Over referentiewijnen gesproken?
Bordeaux is 's werelds beroemdste gebied voor rode wijnen en misschien wel voor wijn in het algemeen.
Het is groot - met even veel wijngaarden als in heel Duitsland of Zuid-Afrika - en het heeft grandeur.
Grootse wijnen komen er van grootse châteaux die meer op kastelen dan op boerderijen lijken.
En uit vatenkelders waar strak geordende rijen barriques met honderden tegelijk in
bijna gewijde stilte liggen te rijpen.
Trefwoord: stijl.
Zij hebben de status van Grand Cru Classé, een bijna magische benaming. (Zie de paragraaf Crus).
Dit soort wijnen komt vooral uit de gemeentes in de
Haut-Médoc: Margaux, Saint-Julien, Pauillac
en Saint-Estèphe.
Handelsmerk van diezelfde Médoc zijn de dikke kiezellagen, arm en met een uitstekende drainage. Idem dito in
Pessac-Léognan in de Graves.
Topwijnen komen eveneens uit
Saint-Emilion en Pomerol.
In Médoc en Graves maakt men ze meestal met Cabernet Sauvignon als belangrijkste component.
Merlot en in mindere mate Cabernet Franc zorgen voor aanvulling.
In Saint-Emilon en Pomerol domineert de Merlot.
Daardoor zijn die wijnen in de regel wat soepeler dan de strenge Médocs.
Het assembleren heeft als grote voordeel dat men wat speelruimte heeft bij het corrigeren van eventuele problemen in moeilijke jaren.
Het telt vele duizenden petits châteaux in zogenaamde 'tweederangs' appellations.
Op papier althans, want heel wat van die bedrijven laten zien over welk een potentieel die appellations beschikken.
Zie het betere werk uit
Fronsac,
Côtes de Bourg,
Côtes de
Blaye,
Côtes de Francs,
Côtes de Castillon,
Premières Côtes
de Bordeaux etc.
En in de Médoc zijn er nog de crus bourgeois. Uit
Moulis,
Listrac,
de Bas-Médoc.
Bordeaux is ook veel meer dan rood alleen.
Het produceert ook grote hoeveelheden witte wijn. Droog en zoet.
De droge komt van Sauvignon en Sémillon, met als paradepaardjes de op hout vergiste Crus uit Pessac-Léognan.
Voor het iets minder prestigieuze, modern op staal gevinifieerde werk tekent Entre-deux-Mers.
Zoete Bordeaux in onovertroffen vorm komt uit Sauternes.
De combinatie Sémillon-botrytis resulteert daar in fantastisch rijke wijnen met als onbetwiste
nummer 1 Château d'Yquem. Vloeibaar goud.
Sud-Ouest is de verzamelnaam
voor een aantal grotere en kleinere gebieden in het achterland van Bordeaux.
Met die stad hebben ze meestal een haat-liefde verhouding gehad, en
omgekeerd. Bordeaux heeft uiteindelijk de concurrentiestrijd gewonnen,
waardoor de rest van de Sud-Ouest een beetje in het isolement raakte.
Een geluk bij een ongeluk is dat daardoor lokale druivensoorten konden overleven.
Dit deel van Frankrijk kent zodoende een rijkdom aan onalledaagse
druivensoorten.
Het produceert wijn in alle stijlen die strek aan Bordeaux doen denken.
Bijzondere appellations zijn daar
Montravel voor wit,
Pécharmant voor rood en
Monbazillac voor zoet.
Verder weg van Bordeaux liggen onder meer
Gaillac, nog zo'n gebied dat van alle markten thuis is, en
Cahors. Cahors is de bakermat van de malbec, die op z'n best krachtige wijnen met de nodige tannines geeft. Wijnen om stevige kost bij te eten.
Voor de Madiran geldt dat al net zo. De naam van de druivensoort tannat doet misschien al wat vermoeden.
Zo'n wijn die letterlijk getemd moet worden.
Jurançon met z'n markante zuren op. Hij wordt gemaakt in droge én zoete uitvoering.
meest traditionele gebied van Frankrijk.
Het is kleinschaliger dan bijvoorbeeld Bordeaux.
Grote châteaux zoek je er tevergeefs; het is meer een streek van kleine domaines.
Ook de wijnen zijn er anders. Assembleren van verschillende druivensoorten is er hier niet bij.
Wijnmaken is in de Bourgogne het tot uitdrukking brengen van subtiele variaties op een vast thema: terroir.
Voor rood gebeurt dat met de Pinot Noir, voor wit met de Chardonnay.
De nuances verschillen van
district tot district, van
gemeente tot gemeente, en van
wijngaard tot wijngaard.
Bovendien kent de Bourgogne een extreem versplinterd grondbezit.
Een wijngaard heeft soms wel tientallen verschillende eigenaars die ieder hun eigen
stijl wijn maken. Gecompliceerd en intrigerend tegelijk.
Chablis,
Côte de Nuits en
Côte de Beaune - samen de
Côte d'Or,
Côte Chalonnaise en
Mâconnais.
Het ligt tegenwoordig geïsoleerd van de rest van de Bourgogne, op de grens van waar wijnbouw nog net mogelijk is.
Evenals in de Champagne is de kalkbodem hier verantwoordelijk voor het bijzondere, mineralige
karakter van de wijnen.
Die wijnen komen allemaal van de Chardonnay.
De beste wijngaarden van Chablis, Grands Crus en de top Premiers Crus, liggen op hellingen.
Daar bestaat namelijk het minste risico op nachtvorst, een van de grote plagen in deze streek.
de Côte d'Or. Dit is het hart van de Bourgogne .
Tot aan Beaune domineert de Pinot Noir, verder naar het zuiden wordt de Chardonnay steeds belangrijker.
Het klimaat is hier vrij koel en vochtig, maar vooral voor de pinot noir blijkt dat nu juist ideaal te zijn.
De Côte de Nuits - de noordelijke helft van de Côte d'Or - is zelfs 's werelds beste gebied voor deze druif.
Gemeentenamen klinken hier als een klok:
Gevrey-Chambertin,
Chambolle-Musigny,
Morey-Saint-Denis,
Vougeot,
Vosne-Romanée,
Nuits-Saint-Georges.
Het tweede deel van die namen verwijst telkens naar een befaamde Grand Cru in de gemeente. De Côte de Beaune begint met
Aloxe-Corton en telt verder gemeentes als
Beaune,
Pommard,
Volnay,
Meursault,
Puligny-Montrachet en
Chassagne-Montrachet.
Die laatste drie vormen het summum van chardonnaywijnen.
Rully,
Givry,
Mercurey en
Montagny), ook weer met zowel wit als rood.
De betere komen uit een beperkt aantal dorpen, Villages. De toppers hebben eigen AOCs:
Viré-Clessé,
Pouilly-Fuissé
Saint-Véran.
Hoewel de Beaujolais eigenlijk tot de Bourgogne gerekend zou kunnen worden, is het als wijngebied volledig onafhankelijk daarvan.
Wat de twee gemeen hebben is dat ze aan elkaar grenzen.
Verder is de Beaujolais totaal anders.
Het is het begin van het Zuiden en het is het land van de Gamay-druif, of liever: Gamay Noir à Jus Blanc.
De van nature uitbundig groeiende gamay lijkt wel voorbestemd voor de arme granietbodems van de Beaujolais.
Toch moet hij wel zeer dicht worden aangeplant om de groei in toom te houden.
Aan de basis van de piramide staat de AOC
Beaujolais.
Een trap hoger staat Beaujolais Villages.
De top tenslotte wordt gevormd door tien Crus.
Deze Crus zijn een soort gemeenteappellations,
Brouilly,
Côte de Brouilly,
Chénas,
Chiroubles,
Fleurie,
Juliénas,
Morgon,
Moulin à Vent,
Régnié,
Saint-Amour.
Qua stijl vind je zowel lichtvoetige, elegante wijnen als geconcentreerde met rijpingspotentieel.
Over het algemeen is Beaujolais echter geen wijn om lang te bewaren.
Op zoek naar iets bijzonders? Wat dan te denken van een Beaujolais Blanc?
Die wordt mondjesmaat geproduceerd in het noorden van de streek.
liggen een paar juweeltjes van wijngebieden met een weliswaar kleine
productie maar o zo originele wijnen , zelfs voor Franse begrippen.
Het gaat om de Jura en de Savoie. De Jura produceert zowel normale tafelwijnen (Arbois, Côtes du Jura) als de bijzondere vin jaune,
de Franse tegenhanger van sherry.
De Savoie heeft onalledaagse druiven als
de roussette en jacquère (wit) en de mondeuse (rood).
Zeer aanbevelenswaardig is hier de wijn uit Aprémont.
Op de kaart zijn de diverse wijngebieden in de Rhône vallei aangegeven. De wijnen uit de diverse gebieden bezitten allen hun eigen karakteristiek.
Zo smaakt een Hermitage, gemaakt van de Syrah, heel anders dan een Châteauneuf du Pape, welk hoofdzakelijk van Grenache en Syrah, eventueel aangevuld tot 13 druivensoorten, wordt gemaakt. Gemakkelijke wijnen voor iedereen.
De sterke troef van Rhône wijnen is dat ze zeer gemakkelijk en smaakvol zijn.
Zowel bij de Hollandse als de Franse keuken zijn deze wijnen bij veel gerechten uitstekend te combineren.
Ruime keuze aan wijnen.
Al zo'n 20 jaar komen wij in dit gebied en hebben de ontwikkelingen op de voet gevolgd. Inmiddels hebben we al een jarenlange relatie met wijnproducenten die wijnen van zeer goede kwaliteit maken.
Blauwe druiven
- Grenache
- Syrah
- Mourvèdre
- Carignan
- Cinsault
Witte druiven
- Marssanne
- Roussanne
- Viognier
- Clairette
- Bourboulenc
- Grenache blanc
De Cru's van de Côtes du Rhône
De rode wijnen met een Cru status zijn
Châteauneuf du Pape,
Gigondas en
Vacqueyras.
De wijnen van Cairanne en Rasteau komen de Cru's versterken en zullen stevige concurrentie opleveren.
Côtes du Rhône Villages
De zuidelijke Côtes du Rhône Villages zijn toegankelijke wijnen met een stevige fruitige smaak.
Er zijn echter behoorlijke verschillen in kwaliteit, zodat het van belang is omte weten wie de producent is.
De Villages wijnen zijn verdeeld in met en zonder vermelding van de dorpsnaam.
De dorpen Cairanne en Rasteau gaan vanaf 2005 over naar de Cru status.
Côtes du Rhône
Deze wijnen mogen uit het hele Rhône gebied komen, maar de meeste komen uit de zuidelijke streek.
De Côtes du Rhône wijnen zijn vurige, fruitige wijnen. Iets koeler (16 graden Celsius) geserveerd komen deze wijnen goed tot hun recht. De methode Maceration Carbonique wordt wel toegepast om de fruitigheid in de wijn te bewaren.
Voor de meer robuuste wijnen wordt echter de traditionele vinificatie methode toegepast. Door het verschil in productie methodes en toegepaste druiven combinaties zijn er grote verschillen in de smaak en de kwaliteit.
Het zijn goede maaltijd begeleiders.
Côtes du Ventoux
Het karakter van deze wijnen is dat ze fruitiger en wat lichter zijn dan de Côtes du Rhône.
Hierdoor zijn ze zeer aantrekkelijk om op veel willekeurige momenten te drinken. Het zijn zeer toegankelijke wijnen met een doorgaans aantrekkelijke prijs/kwaliteit.
Een aantal wijnproducenten hebben de ambitie zich te willen onderscheiden, zodat er al behoorlijke verschillen in kwaliteit zijn ontstaan.
Côtes de Provence
De wijngebieden van de Côtes de Provence liggen tussen Aix en Provence en Nice.
De Provence is een streek met een grote aantrekkingskracht door het mediterrane klimaat, de heerlijke keuken en zijn unieke rosé wijnen.
De productie voor de Côtes de Provence bestaat uit 80% rosé en de rest is rood en wit.
De rosé is direct herkenbaar aan zijn licht rose kleur, van zalmkleurig tot bijna wit. De betere zijn aangenaam fruitig in de neus en de mond en bezitten een mooie afdronk.
De Provence wijnen worden gemaakt vanuit de gedachte er plezier aan te beleven.
De wijngebieden
Er zijn voor de Côtes de Provence wijnen 5 zones met een verschillend terroir aangewezen:
- La montagne Saint Victoire (Côtes de Provence SaintVictoire)
- Le Bassin du Beausset: kalkhoudende grond
- Les collines calcaires du Haut Pays: ten Noord van de autoroute naar Nice
- La Vallée Intérieure, Massif de Maures: terres argilo sableuses
- La Bordure Martime (La Londe, Fréjus): terrains cristallaine
De druiven:
- Rood:
Grenache,
Syrah,
Cinsault,
Cabernet Sauvignon,
Carignan,
Mourvèdre,
Tibouran
- Wit:
Rolle (Vermentino),
Sémillon,
Ugni blanc,
Clairette en
Viognier
Bandol
Aan de kust ligt het Bandol gebied met ruige heuvels en ruime valleien. Hier worden krachtige rode en rosé wijnen gemaakt.
De Bandol heeft een eigen appellation voor zowel rosé als rood. De verplichte blauwe druif is hier de Mourvèdre. Het wijngebied ligt in de heuvels tussen Bandol, Cadière d'Azur en St. Cyr-s-mer.