De Elzasser druiven
De druiven van de Elzas
Over het wijngebied
De Elzas is een wijnstreek in Frankrijk, gelegen tussen de Vogezen in het westenen de Rijn in het oosten, noordelijk begrensd door Straatsburg, zuidelijk doorMulhouse.
Hogerop bevinden zich nog twee kleinere deelgebieden.
De noordelijke wijngaarden
van de Elzas vormen vanaf Ammerswihr (vlakbij Colmar) tot Wissembourg als uiterst noordelijk punt een verbrokkeld gebied.
De zuidelijke wijngaarden van de Elzas liggen tussen Colmar en Mulhouse.
Over het klimaat
De Elzas geniet van een bijzonder klimaat.
Het betreft een microklimaat waarin uitstekend wijn verbouw kan worden.
Er zijn grote temperatuurverschillen tussen zomer en winter en dit geeft juist een goed effect op de wijnranken.
De lente en herfst zijn zacht en er valt relatief weinig regen.
De Vogezen spelen hierbij een belangrijke rol. Ze houden de westenwinden en de regenwolken tegen. Of beter gezegd de Vogezen ‘trekken de wolken leeg.’
Hoe dichter je bij de grens van de Elzas komt hoe minder het regent.
De wolken zijn dan ‘op’.
Over de bodem
De samenstelling van de bodem verschilt enorm: kalk, klei, mergel, zandsteen, sedimentaire gesteenten, etc.
De smaken van de verschillende wijnen, maar ook de wijnen van hetzelfde ras verschillen dus nogal.
Je proeft het allemaal terug. Los van de verschillende druivenrassen is er een enorme variëteit aan smaken. Wijn moet lijden, wordt wel eens gezegd.
Bij het zoeken naar water, moet je het een druif dus niet te gemakkelijk maken.
Maar ook het overleven van de kou in de winter en dan de aanpassing naar de zomer, maken van Elzaswijn soms wat wij hier noemen een echte ‘vecht’ wijn.
De wortels moeten diep en nemen dan en passant allerlei zaken op die in de grond zitten. Je ziet dat ook in de Bourgogne. Ten opzichte van bijvoorbeeld de Bordeaux alwaar een gematigder (zee-)klimaat heerst, moeten de wijnen hier in de Elzas meer ‘vechten’, wat ze vaak pregnantere ‘minder rond’ maakt.
Tegelijkertijd geldt dat de wijnboeren bijzonder kundig zijn om de uiteindelijke smaak af te stemmen op wat de klant wil. En als die klant zoet, rond en gemakkelijk wil, dan krijgt hij dat uiteindelijk toch.
De wijnen van de Elzas zijn cépage wijnen
Ze worden van één druivenras gemaakt en worden niet benoemd naar de naam van het dorp waarin de productie plaatsvindt, maar naar de naam van het gebruikte druivenras.
Wel kent men de Zwicker en Edelzwicker, een wijn die wel gemaakt wordt van verschillende druivenrassen.
De Edelzwicker wordt alleen van de "edele" druivenrassen gemaakt.
In de jaren 20 van de 20e eeuw stond Gentil voor een assemblage van druiven uit een en hetzelfde perceel.
Percelen waren toen gemengd beplant met verschillende druivenrassen die samen geoogst en gevinificeerd werden.
Na de afgelopen jaren weer in de smaak te zijn gevallen is de productie Gentil onderworpen aan regels.
De benaming Gentil is derhalve voorbehouden aan assemblagewijnen van superieure kwaliteit.
Die assemblage moet voor minstens 50% bestaan uit Riesling, Muscat, Pinot Gris en/of Gewürztraminer, de rest uit Silvaner, Chasselas en/of Pinot Blanc.
Iedere druif moet afzonderlijk gevinificeerd worden alvorens geassembleerd te worden en moet goedkeuring gekregen hebben voor de AOC Alsace.
Gentil mag pas op de markt komen nadat de wijn op fles geproefd en goedgekeurd is.
Gentil onderscheidt zich van Edelzwicker, ook een assemblagewijn maar een die zonder beperkingen uit alle witte Elzasdruiven mag worden samengesteld.
Verder mogen de druiven voor Edelzwicker samen of afzonderlijk worden gevinificeerd.
Tenslotte wordt er in de Elzasook de Crémant d'Alsace geproduceerd, een mousserende wijn gemaakt volgens de Methode traditionelle en meestal gemaakt van de Auxerrois blanc en Pinot blanc.
De druiven
Gewürztraminer (Traminer Rose)
De oudste druivensoort van de streek, is een kleine wit-roze druif, die enkel voor de productie van witte wijn wordt gebruikt.
In goede jaren is de druif geschikt voor een vendange tardive. Wanneer de druiven zijn aangetast door de botrytis cinerea (edele rotting), vindt er een Sélection de grains nobles plaats. Dat wil zeggen dat de druiven stuk voor stuk uit de trossen worden geselecteerd. Vergelijkbaar met Duitse Auslese.
Met zijn volle en krachtige smaak, is waarschijnlijk de beroemdste wijn uit de Elzasstreek.
Zijn intens geurend bouquet is sterk fruitig, rijk aan bloemaroma's en opvallend kruidig (gewurz="kruidig)."
Krachtig en verleidelijk, soms enigszins zoet, is het vaak een goede bewaarwijn.
Heerlijk als aperitief of bij kruidige salades (Mexico, Marokko...), roergebakken garnalen, gerechten uit de Chinese keuken, munster, roquefort, Leidse kaas, taart, gebak, buiten de maaltijd om.
Riesling
Brengt in de Elzas en Duitsland de beste wijn voort.
De wijn is droog, fruitig en fier van karakter, met een zeer verfijnd bouquet waarin soms tonen van bloemen of mineralen.
Het is een van de beste witte druivensoorten ter wereld en een gastronomische wijn bij uitstek: mosselen, oesters, garnalen, koude/warme voorgerechten: gegrilde vis, vis in roomsaus, roergebakken garnalen, gevogelte en wit vlees, kipgerechten en lamsvlees.
Pinot gris
Is een kleine blauwe druif die groeit in compacte trosjes. Voorheen heette deze druif hier Tokay d'Alsace.
Deze naam mag vanaf 2005 niet meer gebruikt worden wegens verwarring met de Hongaarse Tokay.
De wijn is weelderig en heeft een lange afdronk.
Het is een mollige, krachtige wijn met complexe aroma's van kreupelhout en soms een lichte rook geur.
Lekker als aperitief of bij gevogelte en wit vlees. Bij kalfsvlees, varkensvlees, rood vlees, rundvlees, lamsvlees, Indonesische en Vietnamese keuken Leidse kaas, taart, gebak en zoetigheden, buiten de maaltijd om.
Muscat
Bestaat uit twee soorten, die vermengd worden voor de productie van de wijnen: Muscat rosé d'Alsace en Muscat blanc Ottonel.
De wijn verschilt van de zoete Muscat uit de midi door zijn droge karakter.
Zijn indringende fruitigheid doet denken aan de smaak van vers fruit .
Lekker als aperitief of bij aspergegerechten, taart, gebak en zoetigheden.
Silvaner
Is afkomstig uit Oostenrijk en beslaat wegens zijn grote opbrengst de grootste oppervlakte van de Elzas.
De wijn is opmerkelijk licht en fris, met een bescheiden fruitigheid.
Het is een aangename en levendige dorstlesser
Lekker bij salades, fijne vleeswaren, mosselen, oesters, garnalen, quiche, hartige tarten, slakken, koude voorgerechten en warme voorgerechten.
Pinot Blanc
levert soepele wijn met een licht bouquet op. Vaak genoemd als wijnsuggestie in combinatie met witte asperges.
De wijn is rond en verfijnd, deze soepele en frisse wijn is de gulden middenweg van het Elzasser wijnaanbod.
Lekker bij salades, fijne vleeswaren, mosselen, oesters, garnalen, quiche, hartige taarten, slakken, koude voorgerechten, warmen voorgerechten, gevogelte en wit vlees, kalfsvlees,
aspergegerechten en zuurkoolschotels.
Auxerrois blanc
Wordt vooral gebruikt voor de Cremant d'Alsace Pourriture noble bij Pinot Gris.
Chasselas
Is een verdwijnende soort, die nog door de Romeinen vanuit Zwitserland ingevoerd werd. De wijn draagt ook de naam Gutedel. De wijn van deze druif wordt doorgaans niet op fles gebracht, maar als open wijn in cafés en restaurants geschonken.
Knipperlé
Ook de wijn van deze druif wordt doorgaans niet op fles gebracht, maar als open wijn in cafés en restaurants geschonken.
Pinot Noir
In de Elzas heeft de plant het moeilijk.
Het is de enige blauwe druif in de Elzas. Geeft lichte rode wijnen.
Hij is de enige druivensoort in de Elzas die een rode of rosé wijn voortbrengt, met een smaak die aan kersen doet denken.
De rode wijn kan op eikenhout rijpen, wat de wijn complexer maakt en hem een steviger structuur geeft.
Lekker bij rundvlees, barbecues, kebab’s, pizza, spaghetti, fondues, couscous, paella.
Klevener
De eerste vier soorten zijn de zogenaamde edele druivenrassen van de Elzas en geven wijnen die tot de beste van de Elzas gerekend worden.
Zij mogen, mits aan bepaalde voorwaarden voldaan, het predicaat "Alsace Grand Cru" dragen.
Bijkomende voorwaarden zijn dan bijvoorbeeld dat slechts 70 hectoliter per hectare mag worden geoogst en de druiven van de Grand cru wijngaarden Zotzenberg of Kaefferkopf komen.
Ook de termen vendange tardive en Sélection de grains nobles, die slaan op de late oogst, en soms op edele rotting, mogen enkel voor wijnen van deze wijnstokken afkomstig gedragen worden. Een druif die sinds 2006 aan het lijstje van de edele druivenrassen kan worden toegevoegd is de Silvaner.
Echter alleen voor de 14ha Grand Cru wijngaard Zotzenberg in het noordelijke gedeelte van de Elzas.
Wijnbouwers uit deze streek hebben 15 jaar lang geijverd voor deze erkenning.
Elzaswijnen worden altijd gekoeld gedronken
(Grand Cru´s tussen 8°C en 10°C en voor Crémants tussen 5°C en 7°C).
Bron: les vins d'alsace - jolisoleil